Flagowy projekt kulturalny Poznania, przyciągający wybitnych twórców z całego świata zyskał nowe, kobiece oblicze!

Dominika Kulczyk pomyślnie sfinalizowała zakup praw do marki Malta Festival Poznań gwarantując kontynuację idei trwającego od ponad 30 lat przedsięwzięcia uhonorowanego prestiżową nagrodą EFFE (Europe for Festivals, Festivals for Europe). Jednocześnie przejęcie praw do marki Malta Festival Poznań to początek ewolucji formuły festiwalu. Dominantą projektu w jego nowej odsłonie będzie rola kobiety we wszystkich aspektach aktywności, twórczości i wolności.

– Jestem dumna i szczęśliwa, że to niezwykłe przedsięwzięcie będzie nadal chlubą mojego rodzinnego miasta. Jednocześnie dzięki niemu będziemy mogli szeroko zaprezentować imponujące dokonania wielu wspaniałych artystek i podkreślić wkład kobiet w dorobek współczesnej kultury – podkreśla Dominika Kulczyk.

Zgodnie z zapowiedziami Dominiki Kulczyk, prezeski Kulczyk Foundation, poznański festiwal z ponad 30-letnią tradycją zyska nowy charakter. Malta Festival Poznań w nowej formule będzie unikatowym, wielowątkowym projektem kulturalnym, w którym rola kobiety we wszystkich aspektach aktywności, twórczości i wolności stanie się dominantą programową z zachowaniem balansu i równowagi triady prawdy, dobra i piękna.

Historia festiwalu

W kontekście wolności i przełomu ’89 roku narodził się festiwal Malta. Swoją nazwę wziął od sztucznego jeziora stworzonego w 1952 r. na prawym brzegu Warty. Po mistrzostwach świata w kajakarstwie, które odbyły się w Poznaniu w 1990 r., władze miasta zastanawiały się, jak zagospodarować olbrzymie tereny powstałe wokół odbudowanego toru. Michał Merczyński – pracujący wówczas w Teatrze Polskim w Poznaniu jako menedżer Orkiestry Ósmego Dnia – zaproponował, by pokazać nad jeziorem te spektakle, które powstały z myślą o otwartych przestrzeniach. Pierwsza edycja festiwalu odbyła się 11-16 czerwca 1991 r. Choć w programie znalazło się tylko osiem spektakli, od początku współtworzyły go zespoły z zagranicy (Teatro Tascabile di Bergamo i Teatro Nucleo di Ferrara z Włoch, La Burbuja Teatro z Hiszpanii). Obok nich była reprezentowana scena lokalna (Teatr Polski w Poznaniu i Teatr Ósmego Dnia) oraz goście (Scena Plastyczna KUL z Lublina). Zderzenie estetyk, kontekstów społecznych i kulturowych, z których do Poznania przybywali artyści, wykraczanie poza oczekiwania widzów, celebrowanie miejskości – te wartości są na Malcie ważne do dziś.

1991-2000

W pierwszych latach istnienia festiwalu tereny wokół toru wioślarskiego i samo Jezioro Maltańskie były miejscem barwnych pochodów, pełnych rozmachu inscenizacji w wykonaniu grup teatralnych z całego świata.

Dzięki Malcie na przełomie czerwca i lipca Poznań przypominał wielką plenerową scenę zasilaną energią tłumów i zaproszonych artystów – cyrkowców, tancerzy i performerów.. Istotnym elementem programu, zakorzeniającym go lokalnie, była stała obecność poznańskich twórców teatru pozainstytucjonalnego, m.in. Teatrów: Ósmego Dnia, Strefa Ciszy, Biuro Podróży, Usta Usta czy Porywacze Ciał, oraz prezentacja ważnych grup niezależnych z Polski – m.in. Sceny Plastycznej KUL, Teatru Wierszalin, Komuny Otwock czy Akademii Ruchu.

 

 

2000-2010

Kolejna dekada Malty stała pod znakiem jej intensywnego programowego rozwoju, a także poszukiwania nowych przestrzeni dla teatralnych działań. W Poznaniu oprócz barwnych, budzących entuzjazm spektakli plenerowych zaczęli gościć najważniejsi europejscy twórcy wyznaczający nowe języki teatralne. To właśnie na Malcie po raz pierwszy w Polsce swoje spektakle pokazali m.in. Pippo Delbono, grupa La Fura dels Baus, Romeo Castellucci, którzy wciąż są ważnym punktem odniesienia dla kolejnych pokoleń widzów. Malta poza teatrem wprowadziła do programu także inne dziedziny – taniec, muzykę i film, bez których trudno wyobrazić sobie współczesną kulturę. Festiwal coraz odważniej wkraczał do obiektów poprzemysłowych, budynków publicznych, wnikał w tkankę miasta, a tylko wybrane części programu rozgrywały się nad Jeziorem Maltańskim. Nad Jeziorem Maltańskim, na Dziedzińcu Zamkowym, na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich czy w postindustrialnej przestrzeni Starej Gazowni występowali światowej klasy muzycy, m.in. Goran Bregović Ensemble, Buena Vista Social Club, Beirut, Antony & the Johnsons, CocoRosie i Animal Collective (Americana na Malcie), Elvis Costello, Sinead O’Connor, Nine Inch Nails, Faith No More, Manu Chao, Portishead, Kraftwerk, Damon Albarn czy Laibach.

Coraz ważniejszym elementem programu stał się taniec. Był on stale obecny w programie, istniejąc w przestrzeni publicznej miasta, ale jego waga wzrosła znacząco dzięki projektowi Stary Browar Nowy Taniec realizowanemu przez Art Stations Foundations, którego kuratorką jest Joanna Leśnierowska. W ramach sekcji Stary Browar Nowy Taniec swoje spektakle pokazywali m.in. Yvonne Rainer, Boris Charmatz, Xavier Le Roy czy Raimund Hoghe.

 

2010-2023

Na 20-lecie istnienia festiwalu struktura programowa po raz kolejny zyskała nowy kształt. Z programu interdyscyplinarnego wyłonił się temat przewodni każdej edycji – Idiom. Zadaniem każdego z Idiomów jest nie tylko przybliżenie publiczności tematów i zjawisk współczesnej kultury szczególnie istotnych, wymagających wzmożonej uwagi i kompleksowej prezentacji, lecz także zaangażowanie jej w nie. Od 2010 r. odbyły się następujące Idiomy: Flamandowie (2010, kurator: Sven Åge Birkeland), Wykluczeni (2011, kuratorka: Kasia Tórz), Akcje Azjatyckie (2012, kurator: Stefan Kaegi), Człowiek-maszyna (2013, kurator: Romeo Castellucci), Ameryka Łacińska: Mieszańcy (2014, kurator: Rodrigo García), Nowy Ład Światowy (2015, kurator: Tim Etchells), Paradoks widza (2016, kuratorka: Lotte van den Berg), Platforma Bałkany (2017, kuratorzy: Goran Injac i Oliver Frljić), Skok w wiarę (2018, kuratorzy: Grace Ellen Barkey, Jan Lauwers, Maarten Seghers), Armia jednostki (2019, kurator: Nástio Mosquito). W 2015 r. Malta jako jedyny festiwal z Polski i jeden z 12 w Europie otrzymał nagrodę EFFE przyznawaną przez European Festival Association dla wydarzeń wyznaczających festiwalowe trendy.

 

 

Jury uznało Malta Festival Poznań za „najbardziej innowacyjny festiwal w Polsce: na początku prezentujący teatr, a od pięciu lat zapraszający czołowych artystów do bycia kuratorami programów wokół wybranych tematów i idei”.

 

 

Malta Festival Poznań jest świętem łączącym wzajemną dynamikę miasta i sztuki. Filozofia festiwalu to otwarcie na dialog, potrzeba powoływania nowych miejskich wspólnot, wymiana lokalna i międzynarodowa, chęć manifestacji kreatywności i świadomej refleksji o współczesnym świecie.

Dyrektorem Malta Festival Poznań od początku jej istnienia aż do 2023 r. był Michał Merczyński. W latach 1993-2012 dyrektorem artystycznym festiwalu był Lech Raczak. Festiwal był początkowo organizowany przez agencję TAFF Art i Teatr Polski, następnie przez Towarzystwo Wieniawskiego, a do 2023 r. Fundacja Malta.